Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

Η μάχη της Φλώρινας ήταν μια μάχη που διεξήχθη από 11 με 13 Φεβρουαρίου 1949, κατά την διάρκεια του συμμοριτοπόλεμου. Έγινε απόπειρα από τους κομμουνιστοσυμμορίτες να καταλάβουν την Φλώρινα

Η ηγεσία του ΚΚΕ απέδιδε μεγάλη σημασία στην κατάληψη της Φλώρινας, για να εγκαταστήσει εκεί την κυβέρνησή της. Η γειτνίαση με τα σύνορα της Αλβανίας και της Γιουγκοσλαβίας αποτελούσε ένα βασικό μακροχρόνιο πλεονέκτημα. Άμεσος στόχος ήταν επίσης η στρατολόγηση ανδρών που περιλάμβανε και απαγωγές παιδιών (παιδομάζωμα).

Κατά την διάρκεια του 1948 ο Ελληνικός Στρατός είχε ήδη αποκτήσει σημαντική υπεροχή έχοντας καταλάβει τον Γράμμο. Ωστόσο οι συμμορίτες διατηρούσε τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Δυτικής Μακεδονίας. Ορμητήριό τους ήταν το Βίτσι, όπου είχαν συγκεντρωθεί περίπου 10 χιλιάδες μαχητές. Αντικειμενικός τους σκοπός ήταν η κατάληψη μιας πόλεως για να πετύχουν κάποιο τακτικό πλεονέκτημα και αναζωπύρωση του ηθικού τους. Επίσης, μια σταθερή εδαφική επικράτεια στα πεδινά θα λειτουργούσε ως βάση για τη διεκδίκηση της πολυπόθητης πολιτικής αναγνώρισης της «κυβέρνησης του βουνού» από το εξωτερικό.

Η πρώτη απόπειρα διεξήχθη στη Νάουσα, την οποία κατόρθωσαν να καταλάβουν αλλά μόνο για τέσσερις μέρες (11–15 Ιανουαρίου).

Στις 30 Ιανουαρίου την ηγεσία του Γενικού Αρχηγείου των κομμουνιστοσυμορίτων ανέλαβαν οι άπειροι Γιώργος Βοντίτσιος (Γούσιας) ως Αντιστράτηγος, και ο Δημήτρης Βλαντάς ως Υποστράτηγος. Στόχος τους ήταν μία σημαντική επιτυχία, μεταξύ άλλων και ως απάντηση στην ανάληψη της αρχιστρατηγίας του Ελληνικού στρατού από τον Αλέξανδρο Παπάγο την ίδια εποχή. Δεδομένης της ισχυρής παρουσίας του Στρατού μας στην Κοζάνη, αυτή η πόλη αποφεύχθηκε ως στόχος. Έτσι επιλέχθηκε η Φλώρινα, η οποία όμως επίσης διέθετε αξιόλογη φρουρά.

Ο Ελληνικός Στρατός διέθετε σχετική υπεροχή σε δυνάμεις, ανθρώπινες και υλικές για την άμυνα της Φλώρινας. Είχε διατάξει εκεί ολόκληρη την 2η Μεραρχία του, υπό την διοίκηση του υποστράτηγου Νικόλαου Παπαδόπουλου (Παππού), η οποία αποτελούνταν από τρεις Ταξιαρχίες. Στο Πυροβολικό διέθετε μία Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, μία Πυροβολαρχία Μέσων Πυροβόλων και δύο Πυροβολαρχίες Ορειβατικού Πυροβολικού. Οι δυνάμεις αυτές ενισχύθηκαν και από Τάγματα Πεζικού και Ίλες Τεθωρακισμένων από μονάδες της Καστοριάς και της Έδεσσας. Συνολικά αποτελούταν από 8.000 στρατιώτες και 300 χωροφύλακες.

Οι συμμορίτες παράταξε τέσσερις ταξιαρχίες, δύο Λόχους Κυνηγών Αρμάτων Μάχης (ΚΑΜ), δύο αντιαρματικούς ουλαμούς, δύο αντιαεροπορικούς ουλαμούς, πυροβολαρχία ορειβατικού πυροβολικού, δύο διλοχίες πεζικού, δύο διλοχίες σαμποτέρ, διμοιρία Σαμποτέρ, και διμοιρία αντιαεροπορικής άμυνας. Η συνολική του δύναμη αριθμούσε σε 7 χιλιάδες περίπου άντρες και γυναίκες.

Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 3.30 τα ξημερώματα στις 12 Φεβρουαρίου. Στόχος ήταν η κατάληψη των υψωμάτων γύρω από την πόλη όσο ήταν σκοτάδι, και κατόπιν η είσοδος σε αυτήν με το χάραμα. Οι επιθέσεις διεξήχθησαν σχεδόν ταυτόχρονα και οδήγησαν στην κατάληψη μερικών υψωμάτων. Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτέθηκε άμεσα με επιτυχία, και αντιμετώπισε ακαριαία μία από τις τέσσερις ταξιαρχίες των κομμουνιστών που κατάφεραν να εισδύσουν για λίγο στην πόλη. 200 συμμορίτες συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και κρατήθηκαν σε ένα κτίριο της πόλεως. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, οι κομμουνιστοσυμμορίτες εξαπέλυσε μια τελευταία επίθεση, η οποία όμως επίσης απέτυχε.

Υπολογίζεται ότι οι κομμουνιστοσυμμορίτες υπέστησαν απώλειες άνω των 800 νεκρών και 930 τραυματιών. Ο Ελληνικός Στρατός είχαν 44 νεκρούς, 284 τραυματίες και 35 αγνοούμενους.

Εκτιμάται ότι η συντριβή των κομουνιστοσυμμοριτών στην μάχη της Φλώρινας αποτέλεσε την αρχή του τέλους του συμμοριτοπόλεμου. Λόγω των μεγάλων απωλειών, οι δυνάμεις τους δεν ανέκαμψαν στην ουσία ποτέ. Ως συνέπεια, έγινε ευκολότερο για τον Ελληνικό Στρατό να διασπάσει τις αμυντικές γραμμές τους στο Βίτσι, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική επικράτηση του Εθνικού Στρατού τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς. 

Δημήτριος Βαλασίδης

Συνταγματάρχης εα-Οικονομολόγος,ΜΒΑ-Συγγραφέας.